Κεφαλαλγία Τάσης

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν βιώσει τουλάχιστον μία φορά μια κεφαλαλγία τάσης. Η κεφαλαλγία τάσης είναι η πιο συχνή μορφή πονοκεφάλου. Στην πλειοψηφία των ασθενών εμφανίζεται μόνο σποραδικά. Οι πονοκέφαλοι τύπου τάσης κατά κανόνα επηρεάζουν όλο τοκεφάλι και είναι υπόκωφοι και πιεστικοί. Η ένταση είναι επί το πλείστον ελαφριάς μέχρι μεσαίας μορφής, έτσι ώστε συχνά οι πονοκέφαλοι αυτοί να είναι πολύ ενοχλητικοί, αλλά να μην προκαλούν περιορισμούς στην καθημερινή ζωή. Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα που συνοδεύουν τις κρίσης ημικρανίας, όπως ναυτία, ευαισθησία στο φώς ή στον θόρυβο, λείπουν στην κεφαλαλγία τάσης. Πολλοί ασθενείς περιγράφουν τους πονοκεφάλους αυτούς σαν μια ”μέγγενη” ή σαν ”μια υπερβολικά σφιχτή ζώνη γύρο από το κεφάλι”. Καμιά φορά γίνεται λόγος και για ένα συναίσθημα ζάλης. Οι πονοκέφαλοι τύπου τάσεως κατά κανόνα δεν αυξάνονται με σωματική κούραση. Συχνά καλυτερεύουν στον καθαρό αέρα. Η διάρκεια των πονοκεφάλων μπορεί να είναι πολύ διαφορετική και να ανέρχεται σε μόνο μισή ώρα ή ακόμη και σε περισσότερες ημέρες.

Ποια είναι η πορεία της ασθένειας;

Κανείς μπορεί να διακρίνει μία επεισοδιακή και μία χρόνια μορφή. Τα συμπτώματα στον χρόνιο πονοκέφαλο τύπου τάσης εμφανίζονται για την διάρκεια 3 μηνών ανά 15 ή περισσότερες μέρες το μήνα. Στην επεισοδιακή μορφή ο αριθμός των ημερών που παρουσιάζετε ο πονοκέφαλος είναι λιγότερες. Μόνο στην χρόνια κεφαλαλγία τάσης μπορεί επίσης να παρουσιαστεί μια ελαφριά ναυτία ή ακόμη και μία ευαισθησία στο φώς ή στο θόρυβο. Ποτέ δεν παρουσιάζεται με εμετό ή με μια αύξηση του πόνου μέσω σωματικής κοπώσεως. Αυτά τα συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά για την ημικρανία.

Οι επεισοδιακοί πονοκέφαλοι είναι πολύ συχνοί. Κατά κανόνα δεν επηρεάζουν ιδιαίτερα την ποιότητα ζωής και ανταποκρίνονται καλά σε απλά παυσίπονα. Αντίθετα ο χρόνιος πονοκέφαλος τύπου τάσης είναι πολύ σπάνιος και παρουσιάζεται σχεδόν πάντα μετά από μια περίοδο της επεισοδιακής μορφής. Ένας βασικός παράγοντας για την μετατροπή της επεισοδιακής στην χρόνια μορφή είναι η συστηματική χρήση παυσίπονων. Επομένως ο αποκλεισμός υπερβολικής χρήσης παυσίπονων είναι απαραίτητος για την σωστή διάγνωση και θεραπεία της κεφαλαλγίας τάσης (βλέπε επίσης πιο κάτω).

Επιπλέον υπάρχουν ενδείξεις, ότι γενετικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην χρόνια μορφή της κεφαλαλγίας τάσης, διότι ο κίνδυνος να αρρωστήσει κανείς από την χρόνια μορφή είναι κατά τρείς φορές μεγαλύτερος σε οικογένειες, στις οποίες και άλλα μέλη της πάσχουν από χρόνιο πονοκέφαλο τύπου τάσης. Επιδημιολογικές έρευνες έχουν δείξει, ότι ασθενείς, οι οποίοι πάσχουν από χρόνιους πονοκεφάλους τύπου τάσης, στατιστικά υποφέρουν συχνότερα από κατάθλιψη ή ασθένειες φοβίας και κρίσεις πανικού, απ’ ότι άτομα που δεν πάσχουν από πονοκέφαλο. Εδώ η αιτιώδης σχέση δεν είναι τελείως σαφής. Από την μία η κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο να αρρωστήσει κανείς από πονοκεφάλους. Από την άλλη συχνοί πονοκέφαλοι σε συνδυασμό με τη μείωση της ποιότητας ζωής που προκύπτει από αυτούς, οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης.

Ένα ιδιαίτερο πρόβλημα στην διάγνωση παρουσιάζεται στην ταυτόχρονη εμφάνιση κεφαλαλγίας τάσης και ημικρανίας, πράγμα που παρατηρείται συχνά. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι σαφές εάν, στους ελαφρύτερους, υπόκωφους και πιεστικούς πονοκέφαλους, πρόκειται πράγματι για πονοκέφαλο τύπου τάσης ή εάν αυτοί οι πονοκέφαλοι είναι έκφραση μιας πολύ ελαφριάς κρίσης ημικρανίας. Συχνό σημείο διάκρισης για μια κρίση ημικρανίας είναι ότι η κεφαλαλγία τάσης κατά την διάρκεια ωρών μπορεί να μετατραπεί σε ξεκάθαρες κρίσεις ημικρανίας και ότι η χρήση ειδικών φαρμάκων κατά της ημικρανίας (Τριπτάνες), τα οποία κατά κανόνα δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα στον πονοκέφαλο τύπου τάσης, εδώ πράγματι δείχνουν μία θετική επίδραση.

Ποια είναι η αιτία της κεφαλαλγίας τάσης;

Η αιτιολογία της κεφαλαλγίας τάσης μέχρι τώρα δεν έχει εξακριβωθεί παρ’ όλο που πρόκειται για μία πολύ συχνή ασθένεια. Κατά πάσα πιθανότητα υπάρχουν πολλαπλές αιτίες, οι οποίες οδηγούν σε αυτό το είδος πονοκεφάλου και οι οποίοι σε τελική ανάλυση όλοι μοιάζουν στον προαναφερόμενο πονοκέφαλο τύπου τάσης. Προς το παρόν η πιο συνηθισμένη εξήγηση είναι ότι η κεφαλαλγία τάσης προέρχεται από αυξημένη ένταση των μυών του αυχένα, η οποία όταν παρουσιάζετε συχνά οδηγεί σε μία αυξημένη ευαισθησία των κέντρων πόνου στον εγκέφαλο. Στους ίδιους τους μυείς από την άλλη δεν παρατηρούνται κάποιες διαφοροποιήσεις.

Εάν έχουν ίδει προκύψει διαφοροποιήσεις στις κεντρικές δομές επεξεργασίας πόνου, τότε σύμφωνα με την εμπειρία η κεφαλαλγία τάσης νοσηλεύεται πολύ δυσκολότερα. Η συνυπάρχουσα ένταση των μυών ενδυναμώνει συνέχεια αυτούς τους μηχανισμούς, έτσι ώστε να προκύπτει ένας φαύλος κύκλος. Οι ίδιοι οι μηχανισμοί όμως δεν είναι επικίνδυνοι και επίσης δεν οδηγούν σε καμία σωματική πάθηση.

Πώς γίνετε η διάγνωση της κεφαλαλγίας τάσης;

Η διάγνωση μίας κεφαλαλγίας τάσης θα πρέπει κατά το δυνατόν να γίνεται από έναν έμπειρο γιατρό, ειδικό για τη νοσηλεία πονοκεφάλων. Η διάγνωση στηρίζεται στην τυπική περιγραφή των πόνων και στην σωματική εξέταση, η οποία δεν επιτρέπεται να δώσει ενδείξεις για κάποια άλλη αιτία των πόνων. /εν υπάρχει καμία εξέταση με μηχανικά τεχνικά μέσα, που θα μπορούσε να αποδείξει την ύπαρξη της κεφαλαλγίας τάσης. Περαιτέρω εξετάσεις π.χ. μέσω αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας είναι μόνο απαραίτητες, όταν εικάζεται μια άλλη ασθένεια ως αιτία για τον πονοκέφαλο.

Πώς νοσηλεύεται ο πονοκέφαλος;

Στη νοσηλεία πρέπει κανείς να διακρίνει μεταξύ των προληπτικών μέτρων (πρόληψη) και της θεραπείας των οξέων κρίσεων του πόνου.

Από φαρμακευτικής πλευράς, στους οξείς πόνους είναι πολύ αποτελεσματικά τα περισσότερα παυσίπονα, όπως Ασπιρίνη των 500 mg, Παρακεταμόλη των 500 mg ή Ιμπουπροφένη των 400 mg. Εναλλακτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αιθέρια έλαια, όπως έλαια μέντας, τα οποία πρέπει να επαλείφονται εκτεταμένα στην επιφάνεια του μετώπου, των κροτάφων και του αυχένα. Ένα μεγάλο πρόβλημα είναι, ότι η συχνή λήψη παυσίπονων σε πάνω από 10 ημέρες το μήνα μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση των πονοκεφάλων, έτσι ώστε στους χρόνιους πονοκεφάλους τύπου τάσης να συστήνεται η λήψη παυσίπονων φαρμάκων μόνο όταν αυτά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αποφευχθούν. Είναι σημαντικό να υπάρχει μία συνοπτική εικόνα για το πόσες ημέρες το μήνα λαμβάνονται παυσίπονα.

Εν όψει της προληπτικής νοσηλείας υπάρχουν εκτός γενικών μέτρων προφύλαξης, όπως η οργάνωση μιας τακτικής ημερήσιας ροής με διαλύματα και επαρκή ύπνο, καθώς επίσης η μείωσηάγχους, αυτό σημαίνει κατά το δυνατόν τρείς φορές την βδομάδα για τουλάχιστον 30 λεπτά άθληση αντοχής (π.χ. ποδηλασία, κολύμβηση, τζόκινγκ, κ.τ.λ.) καθώς επίσης ασκήσεις χαλάρωσης, οι οποίες είναι εξ ίσου καλά αποτελεσματικές όπως στην θεραπεία της ημικρανίας. Υπάρχουν στη διάθεσή μας διάφοροι μέθοδοι χαλάρωσης από τις οποίες η προοδευτική χαλάρωση των μυών κατά τον Γιάκομπσον έχει αποδειχτεί ως μία από τις αποτελεσματικότερες και ευκολότερες στην πραγματοποίηση μεθόδους.

Εάν στην επεισοδιακή μορφή του πονοκέφαλου οι ημέρες πονοκεφάλου συνεχώς αυξάνονται και υπάρχει ο κίνδυνος μετατροπής στην χρόνια μορφή, τότε θα πρέπει να ληφθούν επιπλέον μέτρα και να αρχίσει μία φαρμακευτική προφύλαξη. Τα ίδια τα παυσίπονα δεν είναι δραστικές ουσίες προφύλαξης. Τα φάρμακα προφύλαξης οφείλουν να ενεργούν στην επεξεργασία πόνου του εγκεφάλου έτσι ώστε να οδηγήσουν σε μείωση των πονοκεφάλων τάσεως. Ο ακριβής μηχανισμός των προφυλακτικών δραστικών ουσιών εν τούτοις δεν είναι μέχρι τώρα γνωστός. Οι προληπτικές ουσίες θα πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά. Η επίδρασή τους αρχίζει κατά μέσω όρο μετά από την διάρκεια 4ων- 6 εβδομάδων. Στον πονοκέφαλο τύπου τάσης χρησιμοποιούνται κυρίως διάφορα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, τα οποία ανεξάρτητα από τη δράση τους κατά της κατάθλιψης, δρουν καταπραϋντικά σε πολλές περιπτώσεις διαφόρων πόνων. Στην προφύλαξη του πονοκεφάλου η δοσολογία είναι κατά κανόνα μικρότερη απ’ ότι στη νοσηλεία της κατάθλιψης. Πρώτη επιλογή κατά της χρόνιας κεφαλαλγίας τάσης είναι η Αμιτρυπτιλήνη (π.χ. Σαροτέν). Εναλλακτικά μπορούν να χορηγηθούν και αντικαταθλιπτικά από άλλες κατηγορίες ουσιών (π.χ. Μιρταζαπίνη, Βενλαφαξίνη και άλλα). 4ς φάρμακα δεύτερης επιλογής χρησιμοποιούνται φάρμακα τα οποία δεν είναι αντικαταθλιπτικά (π.χ. Τιζανιδίνη ή Βαλπροϊκό οξύ). Η βοτουλινική τοξίνη (Μπότοξ) δεν έχει καμία αποτελεσματικότητα στον χρόνιο πονοκέφαλο τύπου τάσης.

Όλες οι προαναφερόμενες ουσίες χορηγούνται υποχρεωτικά με συνταγή γιατρού και απαιτούν συχνούς ελέγχους με διάφορες εξετάσεις (εργαστηριακές εξετάσεις, καρδιογράφημα). Εάν η δοσολογία αυξηθεί αργά, τότε κατά κανόνα οι παρενέργειες είναι ελάχιστες. Σε περίπτωση που με τη θεραπεία αυτή διαπιστωθεί μία σαφή υποχώρηση της συχνότητας και της έντασης των πονοκεφάλων, τότε η φαρμακευτική θεραπεία αυτή διατηρείται για τουλάχιστον 6–9 μήνες.

Επίσης μέτρα νοσηλείας χωρίς την χρήση φαρμάκων ανήκουν στο φάσμα νοσηλείας της κεφαλαλγίας τάσης. Σε αυτά ανήκουν γενικά μέτρα, όπως μια τακτική ημερήσια ροή, η μείωση και αντιμετώπιση του άγχους, άθληση αντοχής και ασκήσεις χαλάρωσης. Τις περισσότερες φορές ο συνδυασμός των φαρμακευτικών και μη-φαρμακευτικών μέτρων είναι ο αποδοτικότερος. Η αποκλειστική χρήση αντικαταθλιπτικών έχει μία καθαρά μικρότερη πιθανότητα να καλυτερεύσει μακροχρόνια τους πονοκεφάλους. Επίσης μπορεί να δοκιμαστεί και ο βελονισμός. 4ς εκ τούτου τα αποτελέσματα των ερευνών που διεξήχθησαν δείχνουν πολλές φορές αντίθετα αποτελέσματα και σε γενικές γραμμές οι επιτυχίες είναι χειρότερες από αυτές των προαναφερόμενων μεθόδων θεραπείας.

 

Zurück